Cerkiew Prawosławna św. Mikołaja Cudotwórcy w Białowieży

Cerkiew Prawosławna św. Mikołaja Cudotwórcy w Białowieży to ważny zabytek religijny i kulturowy, głęboko zakorzeniony w historii tego regionu. Historia prawosławia w Białowieży sięga czasów, gdy pierwsi osadnicy z terenów Brzeska i Wołynia przybyli do Puszczy Białowieskiej. Byli to Rusini związani z Kościołem prawosławnym, którzy po 1596 roku zostali zmuszeni do przejścia na uniatyzm.

Historyczne Korzenie

Według lokalnych przekazów, pierwsza cerkiew w Białowieży istniała już w XVII wieku, jednak została spalona w 1710 roku podczas epidemii moru. Pozostałością po niej jest dzwon z 1661 roku, obecnie przechowywany w kaplicy cmentarnej. Przez wiele lat mieszkańcy Białowieży byli przypisani do cerkwi w Szereszewie i Suchopolu. Dopiero w 1793 roku zbudowano w Białowieży pierwszą własną cerkiew, której fundatorem był major Jan Szczepanowski.

Rozwój i Budowa Obecnej Świątyni

Nowa cerkiew została zbudowana w 1870 roku, lecz po kilkudziesięciu latach wymagała rozbiórki ze względu na zły stan techniczny. W 1895 roku, z inicjatywy cara Aleksandra III, rozpoczęto budowę murowanej cerkwi według projektu architekta Pimienowa. Wybudowana z czerwonej cegły, cerkiew została wyposażona w unikalny porcelanowy ikonostas, sprowadzony z Petersburga, który jest jedynym tego rodzaju zabytkiem w Polsce. Świątynia została wyświęcona 22 stycznia 1895 roku, a jej patronem, jak wcześniej, został św. Mikołaj Cudotwórca.

Okresy Renowacji i Współczesne Funkcje

Po II wojnie światowej, parafia przechodziła przez trudne czasy, jednak po 1989 roku rozpoczął się intensywny okres odnowy. Przeprowadzono gruntowny remont cerkwi, który zakończył się w 1997 roku, w tym odnowienie polichromii i ikon. Obecnie cerkiew św. Mikołaja jest nie tylko miejscem kultu, ale również ważnym ośrodkiem kulturalnym w regionie, gdzie regularnie odbywają się nabożeństwa oraz wydarzenia związane z tradycjami prawosławnymi.

Wartość Kulturowa i Religijna

Dzisiaj parafia liczy około 200 wiernych, a cerkiew św. Mikołaja w Białowieży jest wpisana do rejestru zabytków. W 2011 roku przeszła kolejny gruntowny remont, dzięki czemu wciąż pozostaje centrum życia duchowego prawosławnych mieszkańców regionu oraz turystów zainteresowanych bogatą historią i architekturą Puszczy Białowieskiej.

Porcelanowy ikonostas w cerkwi św. Mikołaja Cudotwórcy w Białowieży to wyjątkowy zabytek sztuki sakralnej, jedyny tego rodzaju w Polsce. Ikonostas został wykonany na specjalne zamówienie i sprowadzony z Petersburga pod koniec XIX wieku, kiedy to zbudowano obecną murowaną cerkiew.